Θα μπορούμε να είχαμε αποφύγει το ΔΝΤ; «Ναι, βεβαίως! Ήταν όμως επιλογή να μην το κάνουμε». Λόγια που προβληματίζουν έξι χρόνια μετά την υπαγωγή της Ελλάδας στα μνημόνια και με το ΔΝΤ πανταχού παρόν, να ασκεί τον έναν εκβιασμό μετά τον άλλο απέναντι στη χώρα.
Σημαίνων πολιτικός κι ακαδημαϊκός, ο «τσάρος» της ελληνικής οικονομίας Γεράσιμος Αρσένης την περασμένη Τρίτη έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 85 ετών. Το 2011 μίλησε στον Στέλιο Κούλουγλου, στο πλαίσιο μια μεγάλης έρευνας του Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα για το πώς από τη Μεταπολίτευση φτάσαμε στην εποχή των μνημονίων. Όπως είχε πει, το πρώτο μνημόνιο και η εμπλοκή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, ήταν μία εξέλιξη η οποία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν οι κυβερνήσεις τόσο του Κώστα Καραμανλή, όσο και του Γιώργου Παπανδρέου είχαν ανοιχτεί σε αγορές εκτός ευρωπαϊκών συνόρων και δεν είχαν παίξει τον ρόλο του «καλού» παιδιού απέναντι στη Γερμανία.
Δείτε το απόσπασμα για το ΔΝΤ:
«Το πρόβλημα δεν είναι το ΔΝΤ. Το πρόβλημα είμαστε εμείς. Ζούμε μέσα στην ταραγμένη θάλασσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουμε κάποια περιθώρια να κινηθούμε και θα πρέπει να διασωθούμε. Και αυτό θα το κάνουμε εμείς, δεν θα μας το κάνουν κάποιοι άλλοι. Και αυτό είναι που δεν βλέπω να γίνεται. Δεν έχουν μια αίσθηση εθνικού προορισμού. Έχουμε χάσει τον μπούσουλα μας. Θα τον ξαναβρούμε», έλεγε τότε ο Γεράσιμος Αρσένης.
Στην ερώτηση του Στέλιου Κούλογλου για το τι θα μπορούσε να είχε γίνει πριν οδηγηθούμε στην υπογραφή του πρώτου μνημομίου, ο βετεράνος πολιτικός και οικονομολόγος είχε παρουσιάσει μια εναλλακτική διαδρομή, που σύμφωνα με τον ίδιο θα έπρεπε να είχε ακολουθηθεί.
«Μιλάμε ως σοφοί εκ των υστέρων, αλλά θα σας πω τι νομίζω ότι θα έπρεπε να είχε γίνει. Πρώτα από όλα ξέραμε ότι το έλλειμμα είχε ξεφύγει. Τώρα αν ήταν 11% ή 14% δεν είχε σημασία. Ήταν πάνω από 3%. Ήταν όμως μία εποχή που οι αγορές δεν είχαν κτυπήσει στην Ελλάδα. Μπορούσαμε να δανειστούμε άνετα. Θα έπρεπε λοιπόν να γίνουν οι εξής κινήσεις: Πρώτον, να δανειστούμε από τις αγορές για το 2010 και να απευθυνθούμε σε 3 νέες αγορές – την αγορά του Άμπου Ντάμπι, της Κίνας και της Ρωσίας. Και οι 3 αυτές αγορές ήταν ανοιχτές. Εάν είχαμε ήδη πριν από τον Δεκέμβρη του 2009 εξασφαλίσει αρκετούς πόρους για τη χρηματοδότηση του 2010, οι αγορές δεν θα είχαν χτυπήσει τόσο πολύ με τα spreads την Ελλάδα και θα μπορούσαμε να διαπραγματευτούμε προγράμματα σταθεροποίησης της οικονομίας μας πάνω σε άλλους όρους. Αυτό δεν έγινε. Αν το είχαμε κάνει αυτό, η διαπραγματευτική μας δύναμη θα ήταν καλύτερη», είχε δηλώσει.
Ο Γεράσιμος Αρσένης αναγνώριζε, ότι ακόμη κι αν είχε συμβεί αυτό, τα μέτρα σταθεροποίησης στο εσωτερικό της χώρας θα ήταν αναπόφευκτα. Εφιστούσε όμως την προσοχή σε ένα άλλο σημαντικό ζήτημα. Στο ότι «ποτέ δεν συμφωνείς σε ένα πρόγραμμα εσωτερικής λιτότητας, χωρίς ταυτόχρονα να λύσεις και το θέμα του χρέους».
«Υπήρξα σύμβουλος σε 22 χώρες και η διαπραγμάτευση του χρέους ήταν η βασική αρχή στην οποία επέμενα και όσες φορές έγινε αυτό, η χώρα πήγε καλά. Και μιλάω για χώρες μεγάλες, όπως η Βραζιλία, κτλ», έλεγε στο φακό του Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα.
«Η Ελλάδα είχε τότε διαπραγματευτική δύναμη να πει: Έχουμε πέσει έξω, εμείς δεν θέλουμε να χρεοκοπήσουμε, δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε πρόβλημα, ελάτε να δούμε αυτό το πακέτο της εσωτερικής προσαρμογής αλλά και του διακανονισμού του χρέους και της επαρκούς χρηματοδότησης του τραπεζικού συστήματος για να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη». Όπως χαρακτηριστικά είχε τονίσει στον Στέλιο Κούλογλου, «το χρέος δεν ξεπληρώνεται από τη μιζέρια, ξεπληρώνεται από την ανάπτυξη».
Η εναλλακτική που πρότεινε τότε ο Γεράσιμος Αρσένης ήταν αυτή του σκληρού παιχνιδιού με τη Γερμανία. «Εάν δεν δέχονταν τον διακανονισμό του χρέους, θα μπορούσες να πεις ότι είμαι κι εγώ τρελός. Θα πάμε σε μία χρεοκοπία. Το αντέχετε;». Δεν θα το αντέχαν, επέμενε ο «τσάρος» της ελληνικής οικονομίας. «Αν δεν ήμασταν τα καλά παιδιά τότε, αλλά τα δύσκολα παιδιά, θα παίρναμε το πακέτο το οποίο διαπραγματευόμαστε εκ των υστέρων. Γιατί ήταν σαφές και στις αγορές ότι το πρώτο μνημόνιο ήταν αστείο. Δεν ήταν βιώσιμο το χρέος κάτω από αυτούς τους όρους», δήλωνε ο έμπειρος πολιτικός.
«Νομίζω ότι ήταν λάθος αυτό. Ναι, θα ήταν δύσκολο. Είναι δύσκολος πελάτης η Μέρκελ και οι άλλοι, αλλά πρέπει να μιλήσεις στη γλώσσα που καταλαβαίνουν κι αυτοί. Και οι γερμανικές τράπεζες τότε ήταν σε πολύ πιο δύσκολη θέση, γιατί δεν είχαν ξεφορτωθεί τα ελληνικά ομόλογα», εξηγούσε.
«Αυτό έγινε από αμέλεια;», τον είχε ρωτήσει τότε ο Στέλιος Κούλογλου. «Όχι, ήταν επιλογή», είχε απαντήσει ο Γεράσιμος Αρσένης, σημειώνοντας ότι ήταν μια επιλογή ακατανόητη για εκείνον, αφήνοντας παράλληλα αιχμές για τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου και τους χειρισμούς του για μια Ευρώπη χωρίς Κινέζους, Ρώσους κτλ…
