Τον ένα τον πήγε η μαμά του μικρό στο Σύνταγμα, όταν το 1944 ο Γεώργιος Παπανδρέου έβγαλε την περιβόητη ομιλία του περί λαοκρατίας. Την άλλη, σε ένα βουνό της Ηπείρου, την βάφτισε Λαοκρατία ο νονός της Άρης Βελουχιώτης και οι συμπολεμιστές του. Αλλά αυτό δεν είναι το μοναδικό κοινό σημείο που συνδέει τους συγγραφείς των δύο αυτοβιογραφικών βιβλίων που αξίζει να διαβάσετε αυτό το καλοκαίρι: μέσα από τις σελίδες τους αναδύονται μοναδικές, ανέκδοτες στιγμές από την ιστορία της Ελλάδας.
Ο Νίκος Καραμανλής, δικηγόρος και συγγραφέας του «Αναμνήσεις και σκέψεις ενός ανεξάρτητου εξαρτημένου» (Κάπα Εκδοτική), δεν ήταν απλώς ένας από τους «συνήθεις ύποπτους», των κάθε λογής διωκτικών αρχών την δεκαετία του 60 και μέχρι την πτώση της χούντας. Αφορμή για το ξέσπασμα του κινήματος υπέρ «114», που θα συγκλονίσει τότε την Ελλάδα με το αίτημα της δημοκρατίας, είναι η σύλληψη, το 1961, ενός νεαρού φοιτητή. Μια ομάδα αριστερών φοιτητών γράφουν ένα βράδυ συνθήματα στους τοίχους της Αθήνας και τρεις από αυτούς( Νίκος Καραμανλής, Μιχάλης Παπαγιαννάκης, Κώστας Βεργόπουλος) ετοιμάζονται να ολοκληρώσουν την δική τους αποστολή. Γράφοντας στον τοίχο της Νομικής «Κάτω ο Καραμανλής», πρωθυπουργός τότε της χώρας.
Ένας αστυφύλακας τους παίρνει χαμπάρι και από το κυνήγι του περιπολικού που καταφτάνει στην οδό Σόλωνος καταφέρνουν να ξεφύγουν οι δύο σύντροφοι του Νίκου Καραμανλή. Ο ίδιος συλλαμβάνεται, δίνοντας τροφή για τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της επομένης: «Συνελήφθη αντικαραμανλικός Καραμανλής» γράφουν τα Νέα, «Ο καλός Καραμανλής» είναι ο τίτλος της Εστίας που αντιπολιτεύεται τότε την κυβέρνηση.
Έτσι θα ξεκινήσει ένα μεγάλο κίνημα με σημαία το άρθρο 114 του Συντάγματος, που προβλέπει ότι η τήρηση του επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων.
Την ίδια χρονιά, μαθήτρια τότε, η Λαοκρατία Λάκκα αρχίζει να συμμετέχει στο κίνημα του 114. Κυνηγημένη η οικογένεια, λόγω της συμμετοχής της στην Εθνική Αντίσταση και αργότερα στον εμφύλιο, όσα από τα μέλη της δεν έχουν δολοφονηθεί καταφεύγουν στην Αθήνα. Ο πατέρας είναι πολιτικός πρόσφυγας στην Πράγα, υπεύθυνος για την έκδοση «Προβλήματα Ειρήνης και Σοσιαλισμού» και η Λαοκρατία, προσπαθεί με τη φαντασία της να τον σχηματίσει σαν εικόνα: οι προπολεμικές φωτογραφίες έχουν καεί μαζί με το πατρικό σπίτι.
Η ζωή της, όπως την περιγράφει στο συναρπαστικό «Λόγω, Λαοκρατίας» (΄Εκδόσεις Εύμαρος) είναι σχεδόν έτοιμο σενάριο για κινηματογραφική ταινία, με θέμα τα πάθη της χώρας και της αριστεράς. Κυνηγημένη από την Ασφάλεια για τη δράση της ως μαθήτρια και φοιτήτρια- αν και μόνο το μικρό της όνομα αρκούσε για να μπει στο στόχαστρο- η Λαοκρατία συναντά τον πατέρα της για πρώτη φορά το 1963 σε ένα ταξίδι στην Πράγα, επιστρέφει στην Αθήνα για να συνεχίσει τις σπουδές της κι ύστερα το σκάει παράνομα το 1967, μετά την κήρυξη της δικτατορίας.
Στην Τσεχοσλοβακία παρακολουθεί από κοντά την « άνοιξη της Πράγας», γνωρίζει τον πρωταγωνιστή της Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ, και όταν μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ και την εισβολή των Σοβιετικών τανκς η οικογένεια πέφτει σε δυσμένεια καταφεύγει στο Λονδίνο και ύστερα στο Παρίσι, όπου συνδυάζει την επιτυχημένη ερευνητική, επιστημονική της καριέρα με τον αγώνα εναντίον της δικτατορίας δίπλα στον Μίκη Θεοδωράκη. Εκεί πια στο εξωτερικό, στους φιλελληνικούς προοδευτικούς κύκλους ή στον Φρανσουά Μιτεράν, το « pouvoir du peuple », το Λαοκρατία, προκαλεί επιφωνήματα επιδοκιμασίας και θαυμασμού.
Με τον Μίκη προσπαθεί να πιάσει επαφή μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου ο Νίκος Καραμανλής, προκειμένου να ξεκινήσουν τον αγώνα κατά της χούντας και είναι τότε που ξεκινά η δική του Οδύσσεια: εξορία στη Γυάρο και τη Λέρο, όπου με τη σειρά του μαθαίνει για τη διάσπαση του ΚΚΕ και την εισβολή στην Πράγα. Μετά την απελευθέρωση του, το 1970, αναλαμβάνει ως δικηγόρος την υπεράσπιση των βασανισμένων αντιστασιακών που σέρνονται στα στρατοδικεία, πριν υποστεί ο ίδιος φρικτά βασανιστήρια στο κολαστήριο της ΕΑΤ-ΕΣΑ. Μετά την πτώση της δικτατορίας προσπάθειες για τη ανασυγκρότηση της Αριστεράς και -πάντα εθελοντικά- υπερασπιστής των φοιτητών που διώκονται στη μεταπολίτευση. Η Λαοκρατία που κάποτε ονειρεύονταν και οι 2 συγγραφείς δεν θα έρθει ποτέ, αλλά το ηθικό παραμένει ακμαιότατο.
ΥΓ. Τώρα, για όσες και όσους από εσάς θέλουν κάτι πέρα από τις ιστορικές αυτοβιογραφίες, υπάρχει πάντα το «Ο ελληνικός 20ος αιώνας» (εκδόσεις Πόλις). Με ευκαιρία την επέτειο της 21ης Απριλίου, το βιβλίο του Αντώνη Λιάκου έχει παρουσιαστεί στο Tvxs, αξίζει όμως να το μνημονεύσουμε ξανά, γιατί αποτελεί μια έξοχη περιγραφή του αιώνα που πέρασε αλλά και αυτού που βρισκόμαστε. Η ιστορία τεκμηριωμένη αλλά και ζωντανή, όπως θα το διηγείτο ένας ιστορικός στη παρέα του. Όπως και τα 2 προαναφερθέντα, μην το χάσετε.
