Με ανοιχτή επιστολή προς την Κροατική κυβέρνηση εκπρόσωποι από τον χώρο της διεθνούς πολιτικής και διανόησης καταγγέλλουν την τοποθέτηση σε κυβερνητικές θέσεις στη Κροατία νοσταλγών του φιλοχιτλερικού καθεστώτος των Ουστάσι. Συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά στον υπουργό Πολιτισμού, Ζλάτκο Χασανμπέγκοβιτς, γνωστό για τις αναθεωρητικές και φιλοναζιστικές του θέσεις υπέρ των Ουστάσι.
Η επιστολή, την οποία συνυπογράφουν μεταξύ άλλων, ο βραβευμένος με Νόμπελ συγγραφέας, Ντάριο Φο, η φιλόσοφος, Τζούντιθ Μπάτλερ και ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιος Κούλογλου, καλεί σε απομάκρυνση του Ζλάτκο Χασανμπέγκοβιτς (φωτογραφία) και των φιλοναζιστικών ιδεών και πρακτικών από την κυβέρνηση της Κροατίας, προκειμένου να μην ξεχαστούν τα περισσότερα από ογδόντα χιλιάδες θύματα της αγριότητας των Ουστάσι και να διασφαλιστούν οι θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες.
Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Αντιρατσιστικού Κινήματος Βάσης (EGAM).
Ολόκληρη η ανοιχτή επιστολή:
Εκστρατεία: Να φύγουν οι φιλοναζί από την κυβέρνηση της Κροατίας
Μια δεκαετία μετά την υποβολή αιτήματος ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κροατία έγινε το 2013 το 28ο κράτος-μέλος. Κάτι, που υποτίθεται ότι θα αποτελούσε ορόσημο στην διαδικασία μετεξέλιξης της χώρας, έπειτα από την τρικυμιώδη ιστορία της κατά την διάρκεια του 20ού αιώνα.
Έτσι αναμένετο, ότι η Κροατία θα σεβόταν και θα προωθούσε τις θεμελιώδεις αξίες της δημοκρατίας, όπως η ισότητα και η κοινωνική ένταξη, που απέβησαν καίριες για την διασφάλιση της σταθερότητας και της ειρήνης στην Ευρώπη.
Ωστόσο, η νέα κυβέρνηση της Κροατίας υστερεί καταφανώς ως προς την τήρηση των υποχρεώσεων και ευθυνών που απορρέουν από τις ανωτέρω θεμελιώδεις αξίες. Ο Κροάτης πρωθυπουργός κ. Τυχομίρ Ορέσκοβιτς (Tihomir Orešković) διόρισε στο πόστο του υπουργού Πολιτισμού τον κ. Ζλάτκο Χασανμπέγκοβιτς (Zlatko Hasanbegović). Ο κ. Χασανμπέγκοβιτς είναι ιστορικός, πολύ γνωστός για τις αμφιλεγόμενες και ρεβιζιονιστικές θέσεις του ως προς την ιστορία της Κροατίας, μέσω των επί εικοσαετία δημοσιεύσεων κι εργασιών του. Έχει πρόσφατα δηλώσει δημοσίως ότι η ήττα των Ουστάσι το 1945 ήταν η μεγαλύτερη εθνική τραγωδία, ενώ έχει επίσης δημόσια εκθειάσει και ζητήσει απόκατάσταση για τον Husein ef. Đozo, που είχε υπηρετήσει στην 13η Ορεινή Μεραρχία των Βάφεν-SS. Επίσης, αποκαλύφθηκε πρόσφατα ότι υπήρξε εξωτερικός συνεργάτης στο περιοδικό «Ανεξάρτητο κράτος της Κροατίας» (το φιλοχιτλερικό καθεστώς των Ουστάσι) το οποίο τάσσεται υπέρ ορισμένων ναζιστικών αξιών και ηρώων. Το 1996, ο Χασανμπέγκοβιτς είχε γράψει τουλάχιστον δύο άρθρα για το μηνιαίο περιοδικό, τα οποία προωθούσαν τo έργο και τις πολιτικές του (ηγέτη των Ουστάσι) Άντε Πάβελιτς (AntePavelić), ενώ αρνούντο συστηματικά τα εγκλήματα που είχαν διαπραχθεί από το φασιστικό Ανεξάρτητο κράτος της Κροατίας. Επίσης, φέτος, ο Χασανμπέγκοβιτς χαρακτήρισε τον όρο «αντι-φασισμός» ως κενό περιεχομένου.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην ξεχαστούν τα θύματα του καθεστώτος Ουστάσι. Διότι σύμφωνα με τις πιο έγκυρες εκτιμήσεις και αναλύσεις, τουλάχιστον 83.000 άτομα δολοφονήθηκαν αγρίως στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Jasenovac. Και αυτό αφορά στα πρόσωπα των οποίων τα ονόματα είναι γνωστά, χάρις στις ερευνητικές προσπάθειες που έχουν γίνει. Αναμφισβήτητα, υπάρχουν πολλοί περισσότεροι, για τους οποίους δεν έχουμε μάθει ακόμη. Οι Ουστάσι, οι κροατικές φασιστικές δυνάμεις, στόχευσαν, αιχμαλώτισαν, βασάνισαν και σκότωσαν Σέρβους, Εβραίους, Ρομά και Μουσουλμάνους με βάση την φυλετική, εθνοτική και θρησκευτική τους υπαγωγή, καθώς και Κροάτες, βάσει των πολιτικών τους πιστεύω. Αν και τα αίσχη του στρατοπέδου Jasenovac είναι τα μεγαλύτερα ως προς την έκταση στο Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας, αποτελούν ωστόσο μόνο ένα τμήμα του παζλ των αγριοτήτων και μαζικών εγκλημάτων που δεπράχθησαν από τους Ουστάσι με βάση ρατσιστικούς νόμους, καταστολή και διώξεις. Διότι οι Ουστάσι, όπως οι Ναζί και οι φασίστες αλλού, ήταν ακόρεστοι σε μίσος και αγριότητα, καθώς το κακό αποτελούσε γι’αυτούς ιδεολογία και δόγμα.
Ο κ. Χασανμπέγκοβιτς μεταχειρίζεται τις μαρτυρίες για εγκλήματα που διεπράχθησαν μετά τον Β” Παγκόσμιο Πόλεμο ως σημείο ταύτισης του αντι-φασισμού με τον Κομμουνισμό, κάτι το οποίο είναι απαράδεκτο.
Στις δημόσιες γραπτές και προφορικές τοποθετήσεις του, ο κ. Χασανμπέγκοβιτς καταχράται και διαστρέφει την ελευθερία της έκφρασης, που αποτελεί θεμελιώδη αξία της πολιτικής μας ένωσης. Χρησιμοποιεί την ελευθερία που εγγυώμεθα σε όλους τους πολίτες μας για προώθηση θέσεων που συνδέονται με μια ιδεολογία η οποία όταν εφαρμόζεται, όχι μόνο περιορίζει αυτήν την ελευθερία του λόγου, αλλά επιπλέον καταδιώκει βιαίως και αγρίως, όλους όσοι είναι διαφορετικοί ή σκέφτονται διαφορετικά.
Ωστόσο, είναι άλλο πράγμα να επιτρέπεις την ελευθερία της έκφρασης, ακόμη και σε εκείνους που ασπάζονται ιδιαίτερες ιδεολογίες και κάτι το τελείως διαφορετικό να τους συμπεριλαμβάνεις σε μια κυβέρνηση, δίνοντάς τους έτσι όλα τα εργαλεία για να διασπείρουν παρόμοιες ιδεολογίες και στάσεις ζωής και όλη την εξουσία για να ενσταλάζουν φόβο και απελπισία σε μια ολόκληρη κοινωνία.
Κι εδώ ακριβώς, έγκειται η μεγαλύτερη απειλή. Ο κ. Χασανμπέγκοβιτς δεν έχει ούτε εμπειρία στον τομέα του πολιτισμού, ούτε ιδιαίτερες διασυνδέσεις με αυτόν. Αυτό συνεπάγεται ότι ο ρόλος του στην παρούσα κροατική κυβέρνηση θα είναι ο ρόλος ενός ιδεολόγου. Υποκινητής μιας βίαιης ιδεολογίας και ιστορικός ρεβιζιονιστής, διορίστηκε σε μια θέση από την οποία θα έχει βαθιά και καθοριστική επιρροή στις πολιτικές και τις πρακτικές που άπονται της πολιτιστικής ταυτότητας του έθνους.
Τα πρώτα του βήματα ως υπουργού εξάλλου, αποδεικνύουν ότι με τέτοια ιδεολογία θα κυβερνάται το Υπουργείο. Απέπεμψε την Επιτροπή για τα μη κερδοσκοπικά μέσα ενημέρωσης, έδωσε οδηγίες για αλλαγές στην κροατική Εθνική Τηλεόραση εναντίον δημοσιογράφων και συντακτών που στέκονται κριτικά έναντι της κυβέρνησης, ενώ άσκησε έντονη πίεση στα μέλη του Πρακτορείου Ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης. Ο ΟΑΣΕ εξάλλου, εξέφρασε ήδη τις επιφυλάξεις του σε σχέση με τα ως άνω γεγονότα, αλλά η πίεση δεν σταμάτησε.
Τα παραπάνω, παραβιάζουν τα όρια, που δεν είναι αποδεκτά από την Ενωσή μας, η οποία βασίζεται στις αρχές της δημοκρατίας, της ισότητας, της ελευθερίας και της ειρήνης. Αφ’ης στιγμής αντιλαμβανόμαστε την Ευρώπη ως κοινότητα αξιών, ως στενά συνδεδεμένη και αλληλοεξαρτώμενη κοινωνία, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η επίσημη και κρατικοδίαιτη προώθηση αποκλειστικών, ρεβιζιονιστικών, διαβρωτικών και βίαιων ιδεολογιών συνιστούν καθολική απειλή. Αναμφιβόλως αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σήμερα στην Κροατία, ως εκ τούτου πρέπει να δράσουμε δυναμικά, όχι μόνο για να ανασχεθεί αυτή η δυναμική, αλλά και για να αντιστρέψουμε την βίαιη τάση που εξαπλώνεται στην παρούσα συγκυρία σε διάφορες χώρες, κυρίως στη Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Ως εκ τούτου, καλούμε αποφασιστικά όλους όσοι βρίσκονται σε θέσεις ισχύος, ώστε να κάνουν ό,τι δυνατόν για να εξασφαλισθεί ότι ο Ζλάτκο Χασανμπέγκοβιτς και οι παρόμοιες ακραίες και ρεβιζονιστικές ιδεολογίες θα εκλείψουν από κυβερνητικούς θώκους στην Κροατία. Και δεν πρόκειται εδώ απλώς, για ζήτημα πολιτικών θέσεων. Πρόκειται για την ελάχιστη ευθύνη απέναντι στις κοινές, στις θεμελιώδεις, ευρωπαϊκές μας αξίες.
Ορισμένες από τις υπογραφές
Benjamin Abtan, πρόεδρος του European Grassroots Antiracist Movement – EGAM, Urša Raukar, ηθοποιός (Κροατία), Mario Mažić, διευθυντής προγραμμάτωνYouth Initiative for Human Rights (Κροατία), Annette Wieviorka, ιστορικός (Γαλλία), Beate and Serge Klarsfeld, UNESCO πρέσβεις της και ειδικοί απεσταλμένοι για την εκπαίδευση σχετικά με το Ολοκαύτωμα και την πρόληψη των γενοκτονιών (Γερμανία & Γαλλία), Kim Campbell, πρώην πρωθυπουργός του Καναδά, πρόεδρος του World Movement for Democracy (Καναδάς), Dražen Katunarić, συγγραφέας, ποιητής και εκδότης (Κροατία), Judith Butler, φιλόσοφος, BerkeleyUniversity (ΗΠΑ), Dario Fo, συγγραφέας βραβευμένος με Νόμπελ (Ιταλία), Sanja Iveković, καλλιτέχνης (Κροατία), Richard Prasquier, αντιπρόεδρος του ιδρύματος για τη Μνήμη της Σοά (Γαλλία), Miguel Ángel Moratinos, πρώην υπουργός εξωτερικών και συνεργασίας (Ισπανία), Tihomir Milovac, επιμελητής, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Κροατία), Jean de Dieu Mirindi, πρόεδρος της ένωσης Μαθητών και Φοιτητών Επιζώντων από Γενοκτονίες (AERG) & CharlesHabonimana, πρόεδρος της ομάδας πρωήν Μαθητών και Φοιτητών επιζώντων από Γενοκτονία (GAERG) (Ρουάντα), Danis Tanovic, σκηνοθέτης (Βοσνία-Ερζεγοβίνη), Ivica Buljan, Διεθυντής θεάτρου (Κροατία), Paula Sawicka, Πρόεδρος, Open Republic Association against antisemitism and xenophobia(Πολωνία), Anita Mitic, επικεφαλής της Youth Initiative for Human Rights (Σερβία), Marian Mandache, διευθύνων σύμβουλος Romani Criss (Ρουμανία)
