Με βουβό τρόπο και μακριά από τις οθόνες της τηλεόρασης, την εβδομάδα που πέρασε έκλεισαν δύο θέματα που καμιά κυβέρνηση δεν τόλμησε ν’ αγγίξει στο παρελθόν. Η εξίσωση των δικαιωμάτων άσκησης επαγγέλματος των αποφοίτων κάθε είδους κολεγίων με αυτά των πτυχιούχων των δημοσίων ελληνικών Πανεπιστημίων, με την αιφνιδιαστική τροπολογία της Ν. Κεραμέως που κατατέθηκε και ψηφίσθηκε την Πέμπτη το βράδυ.
Και η πανεπιστημιακή αστυνομία, την οποία κάποιοι πρυτάνεις δέχθηκαν με κρυφή χαρά, κάποιοι αδιάφορα και άλλοι απλά υπέκυψαν. Την ώρα που τα ΑΕΙ υποφέρουν από τεράστιες ελλείψεις, η κυβέρνηση επιβάλει στους πρυτάνεις να καταναλώσουν τους πόρους για πανεπιστημιακή αστυνομία και όχι για καθηγητές ΑΕΙ. Είναι η ίδια δεξιά ιδεοληψία που οδήγησε την κυβέρνηση να προσλάβει 1500 αστυνομικούς, παγώνοντας τις προσλήψεις στην εκπαίδευση και την υγεία.
Την Παρασκευή, κι ενώ οι πρόεδροι του Οικονομικού Επιμελητηρίου, του Τεχνικού Επιμελητηρίου και του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος ετοίμαζαν δελτίο τύπου καταγγέλλοντας την «τροπολογία, που ισοπεδώνει τα πτυχία των Ελλήνων οικονομολόγων, μηχανικών, γεωτεχνικών και άλλων επιστημόνων», οι πρυτάνεις που συσκεπτόταν με την υπουργό για την πανεπιστημιακή αστυνομία, δεν πρόλαβαν καν να αγγίξουν το θέμα των κολεγίων και
ως και την Παρασκευή βράδυ η ΠΟΣΔΕΠ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού & Ερευνητικού Προσωπικού) δεν ακούστηκε καθόλου για το ίδιο θέμα.
Παρόλο που σύμφωνα με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την οποία επικαλείται η ασυγκράτητη υπουργός για την ψήφιση της τροπολογίας, τα κολέγια θα έπρεπε τουλάχιστον να είχαν αξιολογηθεί και πιστοποιηθεί, όπως πολλές φορές συνέβη με τα δημόσια πανεπιστήμια.
Αυτές οι δύο εμβληματικές αλλαγές για την πιο θατσερική κυβέρνηση της Ελληνικής ιστορίας, είναι μόνο η αρχή ενόψει χειρότερων δεινών που έρχονται. Το νομοσχέδιο για τα ΑΕΙ που θα κατατεθεί στις αρχές του 2021, αναμένεται να διορίζει πρυτάνεις και κοσμήτορες σύμφωνα με τις προτροπές της έκθεσης Πισσαρίδη. Και θα περάσει και πάλι με συμφωνία ή συμμόρφωση των πρυτάνεων.
Όλα είναι καλά προετοιμασμένα. Η αντιμεταρρύθμιση των πανεπιστημίων μπήκε σε πλήρη εφαρμογή με το νομοσχέδιο για την κατανομή του 20% των πόρων στα ΑΕΙ μετά από αξιολόγησή τους. Κάποιοι πρυτάνεις, ειδικά περιφερειακών ΑΕΙ, πιέζονται πολύ και αντιλαμβάνονται ότι μια πιθανή αντίσταση στην κυβέρνηση θα έχει λιγότερα οφέλη από ότι η βέβαιη κατάρρευση των ιδρυμάτων τους αν χάσουν το 20% λόγω ενδεχόμενης αρνητικής αξιολόγησης-τιμωρίας. Το «διότι δεν συνεμορφώθην προς τας υποδείξεις», δεν είναι έτσι κι αλλιώς της μόδας.
Το καρότο της συμμόρφωσής είναι λοιπόν πιο ελκυστικό απ’ την αντίσταση. Είχε προηγηθεί η αυθαίρετη κατάργηση της ΑΔΙΠ (Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση) που ήταν η ανεξάρτητη αρχή αξιολόγησης των ΑΕΙ, διότι η κυβέρνηση δεν έλεγχε τον πρόεδρό της. Η ΑΔΙΠ αντικαταστάθηκε με την νέα «ανεξάρτητη» ΕΘΑΕΕ, όπου διορίσθηκε ο φιλοκυβερνητικός κ. Μήτκας. Κι ενώ αυτή η αυθαίρετη κατάργηση μιας ακόμη ανεξάρτητης αρχής ίσως μπορούσε να μπλοκαριστεί σε ανώτερα Ευρωπαϊκά όργανα, καμιά προσπάθεια δεν έγινε από την αντιπολίτευση.
Βεβαίως η κυβέρνηση θα βροντοφωνάξει για «αντικειμενικά» κριτήρια αξιολόγησης των ΑΕΙ. Όμως απ’ ότι λένε οι ειδικοί δεν υπάρχουν έγκυρα επιστημονικά δεδομένα. Και κάποιοι, αν ήθελαν, θα μπορούσαν να εφαρμόσουν «αντικειμενικό» τρόπο αξιολόγησης που να καταλήγει στο ότι η διδασκαλία στο τμήμα άλφα είναι καλύτερη απ’ το τμήμα βήτα. Άσε δε που αν ένας κριτής θέλει να «θάψει» κάποιο ΑΕΙ, έχει πάντα τρόπο να το κάνει. Αυτά ίσως φοβούνται και κάποιοι πρυτάνεις που καλοπιάνουν τους κυβερνώντες.
Κρίσιμη υποστήριξη για την αντιμεταρρύθμιση φαίνεται να παρέχουν οι φιλοκυβερνητικοί πρυτάνεις των τριών μεγάλων κεντρικών πανεπιστημίων, ΕΚΠΑ, ΕΜΠ, ΑΠΘ, καθώς και η φιλοκυβερνητική ΠΟΣΔΕΠ. Όπως είχε προβλέψει πριν μια δεκαετία παλιός κεντροδεξιός πρύτανης, ΠΟΣΔΕΠ και πρυτάνεις θα συμφωνούσαν σε όλες στις διατάξεις του νόμου Διαμαντοπούλου και σε ακόμη περισσότερες 5-6 χρόνια αργότερα, όταν θα έβγαινε σε σύνταξη η γενιά των πανεπιστημιακών που ήταν φοιτητές στην περίοδο της χούντας, όπως πλέον συνέβη.
Το φοιτητικό κίνημα διαλύθηκε εδώ και χρόνια και οι ελάχιστοι αριστεροί φοιτητές συνδικαλιστές παρατηρούν τις εξελίξεις μακριά από τα άδεια ΑΕΙ, κλεισμένοι στα σπίτια λόγω κορωνοϊού. Βιώνουμε την πλέον βολική περίοδο για αντιμεταρρυθμίσεις, από μια κυβέρνηση που εφαρμόζει το αποτυχημένο δόγμα Ρήγκαν-Θάτσερ σε ένα λαό πλήρως αποδυναμωμένο για οποιαδήποτε σκέψη και δράση, για την προάσπιση βασικών κατακτήσεων δεκαετιών.
Γιατί είναι τα παραπάνω σημαντικά για τον κοσμάκη, για τους αδύνατους; Αρκεί μια ματιά στις επιπτώσεις αυτής της πολιτικής στα πανεπιστήμια της Αγγλίας και των ΗΠΑ, όπου οι πρυτάνεις διορίζονται και οι πανεπιστημιακοί μόνο ελέγχονται, χωρίς να ελέγχουν την διοίκηση. Η έκθεση Πισσαρίδη προτείνει φοιτητικά δάνεια, μια πρακτική των Ρήγκαν-Θάτσερ και διαδόχων. Μετά την εισαγωγή τους από την Θάτσερ, το 1998 η κυβέρνηση Μπλαιρ εισήγαγε μικρό τέλος εγγραφής των Άγγλων προπτυχιακών φοιτητών, 1000 λίρες ετησίως, για να καλυφθούν «μικρά» κόστη λειτουργίας των ΑΕΙ. Τότε ειπώθηκε ότι τα λίγα αυτά τέλη εγγραφής, εύκολα μπορούσαν να καλυφθούν με τα φοιτητικά δάνεια.
Η έλλειψη αντιδράσεων οδήγησε σε περαιτέρω αυξήσεις στα δίδακτρα. Το 2004 οι 1000 λίρες/έτος έγιναν 3000 και το 2009 αυξήθηκαν σε 9000 λίρες ετησίως. Τα φοιτητικά δάνεια για το μέσο Άγγλο φοιτητή αυξήθηκαν αντιστοίχως από 2,7 χιλιάδες λίρες το 2000 σε 40.280 λίρες το 2020. Αυτός ο μέσος όρος δηλώνει ότι, αφού κάποιοι εύποροι Άγγλοι φοιτητές δεν έχουν καθόλου δάνεια, κάποιοι άλλοι ξεπερνούν τις 100.000 λίρες σε χρέος.
Ξεκινώντας την εργασία τους οι νέοι απόφοιτοι στην Αγγλία θα πρέπει να αποπληρώσουν το φοιτητικό δάνειο, συν το στεγαστικό, συν το καταναλωτικό. Οι νέοι επιστήμονες της Αγγλίας είναι οι blue-collars του 20ου αιώνα, που από το πρωί ως το βράδυ τρέχουν να μαζέψουν χρήμα για να πληρώνουν δάνεια. Δε μένει χρόνος για σκέψεις για τον πολιτισμό, τη δράση τους ως πολίτες, τον έρωτα. Είναι το επιστημονικό προλεταριάτο του 21ου αιώνα.
Στις ΗΠΑ, περίπου 45 εκατομμύρια Αμερικάνοι έχουν χρέη από φοιτητικά δανεία. Το 2018, ο μέσος δανειολήπτης χρωστούσε 37.172 δολάρια τη στιγμή της αποφοίτησης, αύξηση κατά 20.000 $ από το 2005. Μια μελέτη του Ινστιτούτου Brοokings προβλέπει ότι το 40% αυτών που πήραν φοιτητικά δάνεια το 2005, θα έχουν χρεοκοπήσει το 2023! Το 2019 το συνολικό φοιτητικό χρέος ήταν 1.6 τρις $, το 7.5% του ΑΕΠ των ΗΠΑ!
Φυσικά η κυβέρνηση θα μιλήσει για φαντασιώσεις και θα αρνηθεί μετά βδελυγμίας την εφαρμογή τέτοιων διδάκτρων στα Ελληνικά ΑΕΙ. Όμως οι πιο ευάλωτοι τομείς για μετακύλιση του κόστους από το κράτος στον πολίτη είναι η εκπαίδευση και η υγεία. Με τις θατσερικού τύπου αλλαγές στα Ελληνικά πανεπιστήμια ξεκινάει μια μακρόχρονη περίοδος πλήρους αποδυνάμωσης των πανεπιστημιακών ώστε να εξαφανιστούν οι όποιες αντιστάσεις από το εσωτερικό των ΑΕΙ και η μετακύλιση του κόστους λειτουργίας των πανεπιστημίων στους φοιτητές.
Μετά από λίγα χρόνια κανείς πανεπιστημιακός δεν θα αρνείται υψηλά δίδακτρα, εάν πρόκειται η σχολή του να κλείσει και ο ίδιος να βγει στην ανεργία. Άλλωστε, το είδαμε με τα δίδακτρα για τις μεταπτυχιακές σπουδές, ούτε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσε να καλύψει το πλήρες κόστος τους.
Η νεοθατσερική κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι η πρώτη που ανοίγει τον δρόμο για να οδηγηθούν Έλληνες πολίτες στη χρεοκοπία, λόγω και των φοιτητικών δανείων που θα λάβουν μορφή χιονοστιβάδας στα επόμενα χρόνια.
Είναι αυτή που ιδιωτικοποιεί από το παράθυρο τη Δημόσια Εκπαίδευση, διευκολύνει τα παιδιά όσων έχουν να πληρώσουν σε βάρος των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων, σχεδιάζει την προλεταριοποίηση των νέων. Εκτός κι αν κάποιος, ή κάποια, ξυπνήσει τον κόσμο, αφού αφυπνιστεί ο ίδιος(α).