Με πιο προχωρημένο τον πρόσφατο νόμο της ισπανικής κυβέρνησης, μια σειρά από ευρωπαϊκά κράτη έχουν προχωρήσει σε ρυθμίσεις που διασφαλίζουν τα δικαιώματα των «νέων προλετάριων», των εργαζόμενων στην λεγόμενη gig οικονομία, την οικονομία του διαμοιρασμού. Οι ανάλογοι νέοι νόμοι σε Ολλανδία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Μεγάλη Βρετανία, υπογραμμίζουν την πανευρωπαική τάση και τη θλιβερή εξαίρεση της Ελλάδας και του νόμου Χατζηδάκη.
Στην Ισπανία, ο Ley de Riders, ο «νόμος περί Αναβατών», ψηφίστηκε τον Ιούλιο μετά από ένα μήνα συζήτησης. Προβλέπει ότι οι ντιλιβεράδες είναι μισθωτοί με πλήρη δικαιώματα στους μισθούς, τις εργασιακές σχέσεις και την ασφάλιση τους. Στις επιχειρήσεις, όπως η efood που με την αλαζονική και αντιεργατική συμπεριφορά της προκάλεσε τεράστιες αντιδράσεις στην Ελλάδα, δόθηκε προθεσμία τρεις μήνες για να προσαρμοστούν στη νέα νομοθεσία.
Στη Μεγάλη Βρετανία στις αρχές της χρονιάς, σε μία απόφαση ορόσημο, το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου αποφάνθηκε ομόφωνα υπέρ των εργαζομένων gig μετά από μια εξαετή μάχη μεταξύ ενός αριθμού οδηγών από τα συνδικάτα App Drivers and Couriers Union (ADCU) και την Uber,. Η απόφαση θεωρήθηκε μεγάλη νίκη των ντιλιβεράδων, ειδικά επειδή η Uber συχνά καλύπτει την εκμετάλλευση των εργαζομένων πίσω από το μύθο της «ευελιξίας».
Στην κοινωνική ευαισθητοποίηση της βρετανικής κοινής γνώμης, είχε παίξει ρόλο η τελευταία συναρπαστική ταινία του Κεν Λόουτς, «Δυστυχώς Απουσιάζατε» (Sorry We Missed You- 2019).Ο ήρωας, θύμα της οικονομικής κρίσης του 2008, γίνεται «ντιλιβεράς». Πουλάει το μοναδικό αυτοκίνητο της οικογένειας, προκαταβολή για ένα φορτηγάκι, με το οποίο υποτίθεται δεν είναι πια εργαζόμενος αλλά «ελεύθερος» επαγγελματίας.
Διαβάστε επίσης: Ο Κεν Λόουτς τα είπε όλα σε μια ταινία
Ο Ρίκυ, αναγκάζεται να έχει στο αυτοκίνητο πλαστικό μπουκάλι για να ουρεί, αφού ο εργοδότης μετράει την απόδοσή του κάθε δευτερόλεπτο, κι ας του είπε με έμφαση την ώρα που υπέγραφε τη συμφωνία ότι η σχέση τους είναι συνεταιρική. Παραμελεί την οικογένεια του για να τα βγάλει πέρα, και κάποια στιγμή το μηχάνημα με το οποίο η εταιρεία μετράει την παραγωγικότητα του και παρακολουθεί όλες τις κινήσεις του καταστρέφεται από επίθεση κακοποιών που δέχεται. Η εταιρεία του ζητάει φυσικά να την αποζημιώσει.
Mε τις παραπάνω νομοθετικές πρωτοβουλίες πολλών κρατών μελών συμβαδίζει και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Μετά από δική μου πρωτοβουλία πραγματοποιήθηκε το 2018 μια σημαντική ημερίδα της Αριστεράς, στην οποία συμμετείχαν, νομικοί, οικονομολόγοι και εκπρόσωποι εργαζομένων από όλη την Ευρώπη, οι οποίοι ανέπτυξαν την επίδραση που έχουν οι διεθνείς εμπορικές συμφωνίες στις ψηφιακές υπηρεσίες, όπως και τις εργασιακές και κοινωνικές επιπτώσεις που έχει η «ψηφιοποίηση» της εργασίας.
Διαβάστε για την εκδήλωση: Uberoποίηση, επιστροφή σε μια σύγχρονη σκλαβιά
Πρόσφατα με μεγάλη πλειοψηφία υιοθετήθηκε πέρυσι από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισμα που ζητά από την Ευρ. Επιτροπή να ρυθμιστεί η αγορά εργασίας σε πλατφόρμες. Οι ευρωβουλευτές ζητούν από την Ε.Ε. να φροντίσει ώστε οι εργαζόμενοι αυτοί να έχουν κανονικές διακοπές, υγειονομική περίθαλψη και βασικά εργασιακά δικαιώματα.
Η αντίδραση των εταιρειών
Αν στη Μεγάλη Βρετανία η δικαστική διαμάχη κράτησε χρόνια, στην Ισπανία οι εταιρείες αντέδρασαν αμέσως. Η εταιρεία Deliveroo ανακοίνωσε ότι τερματίζει τις δραστηριότητές της στη χώρα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα περισσότεροι από 3.000 «αναβάτες» να χάσουν τη δουλειά τους αλλά σύμφωνα με το τεκμήριο απασχόλησης που καθορίστηκε από τα δικαστήρια, η εταιρεία θα πρέπει πρώτα να προσλάβει τους εργαζόμενους της πλατφόρμας και να τους αποζημιώσει, όπως κάθε εταιρεία που σταματά τις δραστηριότητες της.
Η Glovo, η μεγαλύτερη πλατφόρμα delivery στην Ισπανία, ανέφερε ότι θα προσλάβει μόνο ένα σχετικά μικρό μέρος του εργατικού δυναμικού της , 2.000 από τους 12.000 που πιστεύεται ότι συνεργάζονται μαζί της επικαλούμενο την ευελιξία των ντιλιβεράδων.
Αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας κατέστησε σαφές ότι δεν έχει σημασία αν ο εργαζόμενος έχει ορισμένες ελευθερίες όσον αφορά την απόδοσή του. Αυτό που έχει σημασία για τη δημιουργία μιας εργασιακής σχέσης, είναι τελικά ποιος κατέχει το ψηφιακό εργαλείο. Εφόσον η Glovo κατέχει την εφαρμογή και τον αλγόριθμό της, τα οποία είναι τα μέσα σύνδεσης των πελατών και των ντιλιβεράδων , υπάρχει εργασιακή σχέση.
Η μάχη συνεχίζεται και πολλά από τα νομικά θέματα είναι πρωτόγνωρα και δύσκολο να απαντηθούν αμέσως. Αλλά η πορεία στην ΕΕ είναι αντίθετη με αυτήν της ελληνικής κυβέρνησης, που άναψε το πράσινο φως για τους όρους που έθεσε η εταιρεία efood στους εργαζόμενους διανομείς της και η θύελλα αντιδράσεων που ξεσήκωσε τις προηγούμενες μέρες.
Η μετατροπή των συμβάσεων των εργαζομένων από συμβάσεις μισθωτής εργασίας σε συμβάσεις ελεύθερου επαγγελματία με μπλοκάκι (freelancer) εφαρμόζεται αθόρυβα χρόνια τώρα σε αρκετές επιχειρήσεις, όμως με το νόμο Χατζηδάκη μετατρέπεται σε καθεστώς. Πρόκειται για νόμο στην υπηρεσία των μεγάλων συμφερόντων.
Καταγγέλθηκε ότι ο διευθύνων σύμβουλος της efood ήταν στενός συνεργάτης της συζύγου του πρωθυπουργού, στην offshore εταιρεία της στα νησιά Κέυμαν. Η κυρία Μαρέβα Μητσοτάκη απάντησε ότι δεν έχει καμία σχέση με την efood, αλλά κανείς δεν είχε υποστηρίξει κάτι τέτοιο. Εμμέσως παραδέχθηκε δηλαδή ότι ο επικεφαλής της εταιρείας είναι πράγματι η υπήρξε συνεργάτης της.
Είναι επίσης γεγονός ότι η εταιρεία εκμεταλλεύτηκε τον πρόσφατο νόμο της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Μπορεί φυσικά όλα αυτά να είναι συμπτώσεις, όπως στα κινηματογραφικά έργα: κάθε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις οφείλεται σε καθαρή σύμπτωση..
Άρθρο του Στ. Κούλογλου στο tvxs.gr
