Το προπατορικό αμάρτημα της τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας

Permalink

Στη μεταπολίτευση έγιναν τρεις μεγάλες δίκες για τη δικτατορία. Στην πρώτη δικάστηκαν οι υπαίτιοι του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου του 1967. Η δεύτερη έγινε για τη σφαγή στο Πολυτεχνείο και η τρίτη για τα απάνθρωπα βασανιστήρια. Αλλά δεν έγινε ποτέ αυτή που καθόρισε την πορεία της χώρας τις επόμενες δεκαετίες: η δίκη για την προδοσία της Κύπρου.

Στην πρώτη, οι αρχι-πραξικοπηματίες καταδικάστηκαν σε θάνατο, αλλά η ποινή αμέσως μετατράπηκε από την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή σε ισόβια. Ήταν παρόλα αυτά μία υποδειγματική διαδικασία, που αποθάρρυνε κάθε επίδοξο βιαστή της δημοκρατίας και έφερε στο φως την ανεπάρκεια και το γελοίο των δικτατόρων. «Κατοικία;», ρώτησε ο Γ. Ντεγιάννης, ο αξέχαστος πρόεδρος του δικαστηρίου, τον Παττακό. «Κορυδαλλός» απάντησε το νούμερο υπ. αριθμόν 2 της χούντας.

Στη δίκη του Πολυτεχνείου ο Ιωαννίδης καταδικάστηκε σε 7 φορές ισόβια, δύο ακόμη αξιωματικοί σε ισόβια, o δικτάτορας Παπαδόπουλος σε 25 χρόνια κάθειρξη, όπως και άλλοι ανώτατοι αξιωματικοί. Ήταν μια δίκη που ανέδειξε την εξέγερση της 17ης Νοέμβρη, ως την κορυφαία αντιστασιακή πράξη.

Οτι και να λένε όσοι θέλουν να την υποβαθμίσουν- οι απόντες δηλαδή, καθώς η δεξιά δεν πέρασε τότε ούτε απέξω- η εξέγερση του Πολυτεχνείου έπαιξε καθοριστικό, ιστορικό ρόλο στην πορεία του τόπου: ματαίωσε τα σχέδια της χούντας για την επιβολή ενός δικτατορικού καθεστώτος με κοινοβουλευτικό μανδύα. Στο οποίο ο πρόεδρος Παπαδόπουλος θα είχε τις ουσιαστικές εξουσίες, στα πρότυπα των στρατηγών που κυβερνούσαν τότε την Τουρκία.

Το καθεστώς της χούντας είχε υποχρεωθεί στο «φιλελεύθερο» άνοιγμα το καλοκαίρι του 1973, λόγω των πρωτόγνωρων φοιτητικών κινητοποιήσεων που είχαν προηγηθεί και του κινήματος  του Ναυτικού. Οι πιέσεις που δεχόταν από τη δημοκρατική Ευρώπη ήταν μεγάλες, ενώ ακόμη και η Ουάσιγκτον πίεζε για κάποιες κινήσεις. «Κάντε εκλογές, οτιδήποτε εκλογές», παρότρυναν Αμερικανοί αξιωματούχοι τον Α. Σκαρμαλιωράκη,  στέλεχος της χούντας και έμπιστο του Παπαδόπουλου.

Διαβάστε- δείτε τις μαρτυρίες στο  Η πτώση της χούντας και η αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα

Μετά την κατάρρευση του ανοίγματος Παπαδόπουλου και το μακελειό στο Πολυτεχνείο, το καθεστώς Ιωαννίδη ήταν πλήρως απομονωμένο. Ήταν μια μεταβατική περίοδος, κατά την οποία ούτε η εξουσία μπορούσε να κυβερνήσει για πολύ μόνο με την αφόρητη καταπίεση, ούτε οι πολίτες να κυβερνηθούν με τον ίδιο τρόπο. Ο Ιωαννίδης είχε χάσει πλήρως κάθε νομιμοποίηση, απαραίτητη σε κάθε καθεστώς. Για αυτό κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα, με το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή στη Κύπρο.

Αλλά παρά τον «φάκελο της Κύπρου» έτοιμο να ανοίξει, ανεκπλήρωτη εξαγγελία κυβερνήσεων και αντιπολιτεύσεων μέχρι το 2018, η δίκη για την προδοσία δεν έγινε ποτέ. Μόνο που αντίθετα με τις προηγούμενες δίκες που αφορούσαν βασικά λογαριασμούς με το παρελθόν (οι βασανιστές έπεσαν στην τρίτη δίκη στα μαλακά) το κυπριακό καθορίζει τις εξελίξεις μέχρι και σήμερα: έβαλε την Ελλάδα σε μια διαρκή αντιπαράθεση με την Τουρκία και την οδήγησε σε μια κούρσα εξοπλισμών, η οποία με τη σειρά της συνέβαλλε καθοριστικά στη χρεοκοπία της χώρας το 2009 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Η τότε κυβέρνηση Καραμανλή ανέστειλε τις διώξεις με επίκληση νομοθεσίας που προέβλεπε ότι μπορεί να υπάρξει μια τέτοια αναστολή «όταν απειλούνται οι σχέσεις της Ελλάδος μετά τρίτης τινός χώρας». Ήταν προφανές ότι επρόκειτο για τις Ηνωμένες Πολιτείες (εδώ όλη η υπόθεση). Αλλά οι ευθύνες των ΗΠΑ στο πραξικόπημα κατά της κυπριακής Δημοκρατίας είναι ότι δεν έκαναν όσα  έπρεπε για να το αποτρέψουν, αλλά δεν το υποκίνησαν: η ευθύνη ήταν βασικά ελληνική.

Μάλιστα οι πρωτεργάτες της προδοσίας το παραδέχθηκαν και δημοσίως. Ο Φαίδων Γκιζίκης, «πρόεδρος της Δημοκρατίας» της χούντας, δήλωσε  το 1977 ότι μαζί με τον δικτάτορα Ιωαννίδη και τους συνεργάτες του Μπονάνο και Γεωργίτση, έδωσαν την εντολή στους πραξικοπηματίες. Με πρόσχημα τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, επρόκειτο στην πραγματικότητα για ένα είδος «ιστορικού συμβιβασμού» μεταξύ της παλιάς χουντικής και της νέας τάξης πραγμάτων.

O επιπτώσεις είναι πολύ μεγάλες. Η χώρα δεν ήρθε σε ριζική ρήξη με το παρελθόν, όπως έγινε στην Πορτογαλία μετά την πτώση του φασιστικού καθεστώτος το 1974, ούτε έβγαλε τα απαραίτητα διδάγματα από την καταστροφή. Με την πρώτη ευκαιρία, ο αυτοκτονικός εθνικισμός εμφανίστηκε ξανά με το Μακεδονικό, μαζί με τους ακροδεξιούς εκφραστές του.  Στην Κύπρο, ο ανάλογος συμβιβασμός και η ατιμωρησία των ντόπιων πραξικοπηματιών εμπόδισε την εμφάνιση νέων δυνάμεων και τελικώς τη λύση του κυπριακού, όταν δόθηκε η ευκαιρία με το σχέδιο Ανάν.

Ίσως το κυριότερο για την Ελλάδα,  το μήνυμα που δόθηκε είναι ότι η απονομή ή μη της δικαιοσύνης,  εξαρτάται από τους πολιτικούς χειρισμούς και είναι τελικώς θέμα πολιτικής απόφασης. Για αυτό από τότε όλες οι μεγάλες υποθέσεις που συγκλόνισαν τη χώρα, από το σκάνδαλο Κοσκωτά μέχρι το Novartis, πολιτικοποιούνται στο έπακρο, γίνονται αντικείμενο κομματικής διαμάχης με τη Δικαιοσύνη εξοστρακισμένη και συχνά αποδίδονται σε κάποια πολιτική σκευωρία.

Για αυτό, η ατιμωρησία των υπευθύνων για την μεγαλύτερη εθνική καταστροφή μετά την Μικρασιατική, έχει σφραγίσει την Γ ελληνική Δημοκρατία, που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1974. Είναι το προπατορικό της αμάρτημα.

Διαβάστε επίσης: Οι δωσίλογοι, η προδοσία της Κύπρου και η Novartis

 

Άρθρο του Στ. Κούλογλου στο tvxs.gr


(Visited 15 times, 1 visits today)

Read more:
Κολοσσαίο...
Κολοσσαίο…

Σκίτσο του Γιάννη Δερμεντζόγλου

Close