Είναι κάπως σαν τη ρήση του Ιησού Χριστού: «μάχαιρα έδωσες, μάχαιρα θα λάβεις». Η σύλληψη του Αμερικανού ανταποκριτή ’Εβαν Γκέρσκοβιτς με τη γελοία κατηγορία της κατασκοπείας, είναι μία ακόμη αδίστακτη ενέργεια του Βλαντιμίρ Πούτιν. Αλλά θα είχε γίνει, αν η Ουάσιγκτον δεν είχε ξεκινήσει τον χορό των κατασκόπων, κατηγορώντας τον Τζούλιαν Ασάνζ, το ίδιο αβάσιμα, ως κατάσκοπο;
Ο δημοσιογράφος της εφημερίδας Wall Street Journal ταξίδεψε στην πόλη Nizhny Tagil των Ουραλίων, όπου βρίσκεται το κύριο ρωσικό εργοστάσιο παραγωγής τεθωρακισμένων Uralvagonzavod. Εκανε ανοιχτά ρεπορτάζ και έπαιρνε συνεντεύξεις, δεν είχε μεταμφιεστεί σε πλανόδιο μικροπωλητή ούτε σε Ρωσίδα μπάμπουσκα. Αλλά οι οι διαδοχικές αλλαγές στη ρωσική νομοθεσία τον τελευταίο χρόνο έχουν ξεχειλώσει την έννοια της κατασκοπείας.
Όποιος ενδιαφέρεται για στρατιωτικές υποθέσεις, γράφει για τον πόλεμο στην Ουκρανία, για ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες, για το ηθικό του στρατού, τον εξοπλισμό των στρατευμάτων ή τις τακτικές στο μέτωπο μπορεί να αντιμετωπίσει ανάλογες κατηγορίες. Μια δημοσιογράφος από τη Σιβηρία, η Μαρία Πονομαρένκο, καταδικάστηκε σε έξι χρόνια φυλάκιση τον Φεβρουάριο, για « διάδοση εν γνώσει της ψευδών πληροφοριών » σχετικά με τον ρωσικό στρατό: έγραψε απλώς για τη ρωσική αεροπορική επιδρομή σε ένα θέατρο της Μαριούπολης.
Διαβάστε, Ρωσία: Απαγγέλθηκαν κατηγορίες για κατασκοπεία σε βάρος του δημοσιογράφου της WSJ
Η «συλλογή πληροφοριών », για την οποία κατηγορείται μεταξύ των άλλων ο Αμερικανός δημοσιογράφος, μπορεί να αναφέρεται σε μια απλή συνομιλία του με εμπειρογνώμονες ή σε έρευνα στο Διαδίκτυο. Η ανακοίνωση της FSB (της ρωσικής ΕΥΠ) δεν αναφέρεται στις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες αλλά αόριστα, σε «οδηγίες από την αμερικανική πλευρά», μια διατύπωση που θα μπορούσε να αφορά απλώς τις δημοσιογραφικές οδηγίες από τους διευθυντές του ανταποκριτή.
Ακόμη και στην περίοδο της Σοβιετικής Ενωσης, ελάχιστες ήταν οι περιπτώσεις Δυτικών δημοσιογράφων που είχαν συλληφθεί από τη διαβόητη Κα Γκε Μπε με την κατηγορία της κατασκοπείας. Οι ανταποκριτές ήταν υπό παρακολούθηση, οι κινήσεις τους ήταν περιορισμένες και κινδύνευαν με απέλαση, αλλά όχι με φυλακή. Στη μοναδική γνωστή υπόθεση, ο Νίκολας Ντανίλοφ, ανταποκριτής για το U.S. News & World Report, συνελήφθη το 1986 με την κατηγορία της κατασκοπείας , έμεινε δύο εβδομάδες στη φυλακή και κατόπιν αφέθηκε ελεύθερος.
Ο Ψυχρός Πόλεμος είχε τους αδυσώπητους κανόνες του, αλλά οι ηγέτες και των δύο εμπόλεμων πλευρών σέβονταν τους κανόνες του παιχνιδιού. Οι δημοσιογράφοι ήταν πάντα μέσα στο γεωπολιτικό παιχνίδι, αλλά τα δύο μέρη τούς αντιμετώπιζαν περίπου σαν τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό: από προκατειλημμένους ως σιχαμένους, αλλά αναγκαίο κακό.
Διαβάστε: Επικοινωνία Λαβρόφ – Μπλίνκεν για τον δημοσιογράφο της Wall Street Journal
Το βήμα μπροστά του Πούτιν προς τη βαρβαρότητα, για την οποία δεν άφησε κανένα περιθώριο αμφιβολίας ότι ο ίδιος τη διέταξε(«ο Γκέρσκοβιτς πιάστηκε στα πράσα» δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου) έχει να κάνει με δύο παράγοντες. Πρώτα με την αφόρητη εσωτερική καταπίεση που μεγαλώνει όσο δυσκολεύουν τα πράγματα στον πόλεμο. Τις προάλλες, ο πατέρας ενός 13χρονου κοριτσιού που ζωγράφισε στο σχολείο μια φιλοουκρανική ζωγραφιά, καταδικάστηκε σε 2 χρόνια φυλακή( το έσκασε από τη Ρωσία, αλλά συνελήφθη στη γειτονική Λευκορωσία)
Η δεύτερη αιτία είναι η επιδείνωση του διεθνούς κλίματος και η όλο και μεγαλύτερη αντιμετώπιση των δημοσιογράφων ως εχθρών. Το σημείο καμπής σημειώθηκε στον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας το 1999, όταν η σερβική ραδιοτηλεόραση θεωρήθηκε νόμιμος στόχος από το ΝΑΤΟ γιατί « έκανε προπαγάνδα»(λες και τα δυτικά ΜΜΕ δεν έκαναν) και βομβαρδίστηκε. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο πρώτος στόχος των Αμερικανικών στρατευμάτων όταν κατέλαβαν τη Βαγδάτη, ήταν το ξενοδοχείο που έμεναν οι Δυτικοί δημοσιογράφοι.
Στον αστερισμό των κατασκόπων, φτάσαμε με την υπόθεση Τζούλιαν Ασάνζ, λίγα χρόνια αργότερα. Το 2010, ο δημοσιογράφος και εκδότης των Wikileaks δημοσίευσε απόρρητα αμερικανικά έγγραφα και βίντεο, όπως κάθε καλός δημοσιογράφος. Τα ντοκουμέντα ήταν συγκλονιστικά, τεκμηριώνοντας τα εγκλήματα πολέμου του αμερικανικού στρατού στο Ιράκ.
Διαβάστε: Ο Ασάνζ απαντάει για τα wikileaks στο Ευρωκοινοβούλιο
Για να εκδικηθούν, οι ΗΠΑ τον κατηγορούν για κατασκοπεία!. Μάλιστα, για πρώτη φορά στην ιστορία, ζητούν την έκδοση ενός δημοσιογράφου- πολίτη τρίτης χώρας για να να δικαστεί στις ΗΠΑ. Ο Ασάνζ αντιμετωπίζει συνολικά 17 κατηγορίες για τη δημοσίευση διαβαθμισμένων πληροφοριών και εάν εκδοθεί κινδυνεύει να καταδικαστεί σε φυλάκιση 175 ετών.
Η δίωξη και τα βάσανα του Ασάνζ εδώ και 10 χρόνια, από τον αποκλεισμό του στην πρεσβεία του Εκουαδόρ στο Λονδίνο μέχρι τις βρετανικές φυλακές όπου σαπίζει τώρα, έχουν και μια άλλη σκοπιμότητα: τον εκφοβισμό και άλλων δημοσιογράφων, στων οποίων τα χέρια θα πέσουν αμερικανικά μυστικά. Ιδιο μήνυμα και για τους whistleblowers, τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος: η στρατιώτης Τσέλσι Μάνιγκ, η πηγή του Ασάνζ, έφαγε πρωτοδίκως 35 χρόνια φυλακή.
Αντίστοιχο μήνυμα στέλνει και ο Πούτιν, σε Ρώσους και ξένους δημοσιογράφους, με τη σύλληψη του ’Εβαν Γκέρσκοβιτς. Για τον Ρώσο δικτάτορα, ο τελευταίος είναι και ένας όμηρος με αξία, όπως και οι διασημότητες, με τις οποίες μπορεί να εκβιάσει τον αντίπαλο. Η κορυφαία Αμερικανίδα μπασκετμπολίστρια Μπρίτνευ Γρίνερ, έμεινε 10 μήνες στις φυλακές της Ρωσίας( όπου αγωνιζόταν) με την κατηγορία ότι είχε μαζί της λάδι κάνναβης, το οποίο πωλείται νόμιμα στις ΗΠΑ.
Τελικώς ανταλλάχτηκε με τον Ρώσο έμπορο όπλων Βίκτορ Μπουτ, που ήταν φυλακισμένος στις αμερικανικές φυλακές. Όπως δείχνουν τα πράγματα, κάποια στιγμή θα συμβεί το ίδιο με τον ’Εβαν Γκέρσκοβιτς.
ΥΓ Η εφημερίδα του Wall Street Journal, ανέβασε στο διαδίκτυο μια συλλογή από ανταποκρίσεις του 31χρονου ’Εβαν Γκέρσκοβιτς από τη Ρωσία. Φυσικά τα ρεπορτάζ του είναι εμμέσως επικριτικά για τον πόλεμο, αλλά είναι αποτέλεσμα σοβαρής ερευνητικής δουλειάς.
Άρθρο του Στ. Κούλογλου στο TVXS
