Στην κατάμεστη αίθουσα του θερινού Σινεμά «Στέλλα» πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τρίτης η εκδήλωση της Νέας Αριστεράς με τίτλο «Για ένα Μανιφέστο για την Στέγη σε Ελλάδα και Ευρώπη» με ομιλητές τη βουλεύτρια Θεανώ Φωτίου, τον ευρωβουλευτή Στέλιο Κούλογλου, την υποψήφια ευρωβουλευτή Όλγα Νάσση και τον υποψήφιο ευρωβουλευτή Ανδρέα Κονταράκη. Κεντρικό ζήτημα είναι η πρόσβαση του συνόλου των πολιτών σε αξιοπρεπή στέγη ως ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα.

Το θέμα της Κοινωνικής Στέγης απασχολεί έντονα τον ευρωπαϊκό χώρο όμως, όπως στην Ελλάδα η στεγαστική κρίση είναι πολλαπλάσια οξυμένη σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, πλήττοντας σχεδόν τα μισά νοικοκυριά και συνδυάζεται με την κρίση του κόστους διαβίωσης.

Η μοναδικότητα της ελληνικής στεγαστικής κρίσης

Όπως, σημείωσε με αναλυτικά στοιχεία που παρουσίασε η Βουλεύτρια της Νέας Αριστεράς Θεανώ Φωτίου, σε στεγαστική κρίση βρίσκονται στην Ελλάδα 1 στα 2 νοικοκυριά – όταν καλούνται να ξοδέψουν άνω του 40% του εισοδήματος σε δαπάνες κατοικίας- ενώ στην Ευρώπη λιγότερο από 1 στα 10. Τη μεγαλύτερη στεγαστική κρίση βιώνουν οι 3 στους 4 Από τα 4,3 εκατομμύρια νοικοκυριά, στο νοίκι βρίσκονται 1,2 εκατομμύρια ενώ σε στεγαστική κρίση βρίσκονται τα 900.000 νοικοκυριά (74,6%) όταν στην Ευρώπη είναι 21,8%.) Ακολουθούν 450.000 ιδιοκτήτες με ενήμερα στεγαστικά δάνεια που κινδυνεύουν να «κοκκινίσουν» λόγω αύξησης πάνω από 50% των δόσεων, 300.000 ιδιοκτήτες με «κόκκινα» δάνεια σε funds ή τράπεζες και 300.000 εγγυητές. Ενώ τα 2/3 των νέων 18-35 χρονών, πάνω από 1.200.000 νέοι και νέες, που ζουν με ή συντηρούνται από τους γονείς τους.

Σύμφωνα με τη Βουλεύτρια της Νέας Αριστεράς, ο συνδυασμός της στεγαστικής κρίσης με την κρίση της ακρίβειας που αφορά σε ανελαστικές δαπάνες (τρόφιμα, μεταφορές κ.λπ.) δημιουργούν την «κρίση του κόστους διαβίωσης». Γι’ αυτό στα 6 από τα 10 νοικοκυριά της χώρας, τα μηνιαία εισοδήματα τελειώνουν στις 19 ημέρες, όπως σημείωσε. Το παράδοξο με την Ελλάδα είναι ότι συνεχίζει να έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά ιδιοκατοίκησης αλλά, όπως τόνισε «ο Κ. Μητσοτάκης επιχειρεί τη μεγαλύτερη αναδιανομή της ακίνητης περιουσίας του λαού που αντιπροσωπεύει το 75% του συνολικού του πλούτου. Γι αυτό αντιμετωπίζει την μοναδική σε οξύτητα στεγαστική κρίση με ασπιρίνες. Γι αυτό και, αδιαφορώντας που επί των ημερών του η κρίση διογκώνεται ενώ δεν ζήτησε 1,5 δις από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ως όφειλε».

Η κοινωνική στέγαση, κεντρικό θέμα της ευρωπαϊκής Αριστεράς – Η στέγη από δικαίωμα έγινε εμπόρευμα

Την συζήτηση συντόνισε ο Ευρωβουλευτής της Νέας Αριστεράς Στέλιος Κούλογλου, ο οποίος ανέφερε ότι το θέμα της Κοινωνικής Στέγης, ιδιαίτερα για νέους, αποτελεί κεντρικό ζήτημα της προεκλογικής ατζέντας για το κόμμα της ευρωπαϊκής Αριστεράς, Στην εισαγωγή του σημείωσε μεταξύ άλλων ότι οι βίαιες αλλαγές στις πόλεις, η ασυδοσία στις πλατφόρμες, και ο εντατικός τουρισμός στερούν από τους πολίτες και, ιδιαίτερα, τους νέους το δικαίωμα πρόσβασης σε αξιοπρεπή στέγη. Ο αριθμός των αστέγων μεγαλώνει ενώ ακίνητα παραμένουν αδιάθετα, ιδιαίτερα σε μεγάλεις πόλεις. «Αυτό οφείλεται στο ότι η στέγη από δικαίωμα έχει μετατραπεί σε προϊόν» σημείωσε και πρόσθεσε ότι για την Ευρωπαϊκή Αριστερά είναι το κυρίαρχο ζήτημα των ευρωεκλογών.

Ακόμη, αναφέρθηκε στην πρόσφατη διεθνή συνδιάσκεψη που διοργάνωσε στις Βρυξέλλες για το θέμα, παρουσιάζοντας μάλιστα και ένα βίντεο από την εκδήλωση που έθεσε τους βασικούς άξονες του ζητήματος μεταξύ των οποίων το συμπέρασμα ότι σε χώρες της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης υπάρχει παράδοση στην κοινωνική κατοικία και διαρκώς αυξανόμενη παρέμβαση αλλά πλέον απαιτεί ακόμη μεγαλύτερες πρωτοβουλίες, όπως η αξιοποίηση πόρων δισεκατομμυρίων ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης για σχετικά προγράμματα. Όπως τόνισε, «υπάρχουν εργαλεία και σωστές πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία αλλά αυτό που ασθενεί είναι η πολιτική βούληση, ειδικά στην Ελλάδα όπου οι πολιτικές επιδεινώνουν αντί να ανακουφίζουν από το πρόβλημα». Παράλληλα, επεσήμανε τον σημαντικό ρόλο που παίζουν τα κινήματα με δράσεις και παρεμβάσεις από κάτω.

Ένα μανιφέστο για την Κοινωνική Στέγη

Από την πλευρά του ο υποψήφιος ευρωβουλευτής με τη Νέα Αριστερά και γνωστός αιθουσάρχης κινηματογράφου Ανδρέας Κονταράκης τόνισε πως θα πρέπει να ξεκινήσουμε από την αποκάλυψη των «πραγματικών δραστών αυτής της πρωτόγνωρης κατάστασης, η αποκάλυψη των παικτών και των μεθοδεύσεων εναντίον μας» όπως σημείωσε αναφερόμενος στην απώλεια των παραδοσιακών αιθουσών από το κέντρο της πόλης που πλήττουν τη φυσιογνωμία. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, η υπόθεση των τριών ιστορικών αιθουσών, για τις οποίες κινητοποιήθηκε η κοινωνία, αφορά στην προσπάθεια του ίδιου του κράτους να παραχωρήσει τις αίθουσες και να προκαλέσει αλλαγή της χρήσης τους.

Η υποψήφια ευρωβουλεύτρια και ανθρωπολόγος Όλγα Νάσση που έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το ζήτημα της Στεγαστικής Πολιτικής στο πλαίσιο της Διεθνούς Συμμαχίας Πολιτών και της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, παρουσίασε συνοπτικά την πρόταση της Νέας Αριστεράς, τονίζοντας πως διεκδικεί την Προστασία της κύριας κατοικίας με αναστολή των πλειστηριασμών και αντικατάσταση του πτωχευτικού νόμου της ΝΔ από άλλο νόμο που θα προστατεύει την κατοικία των χαμηλών και μεσαίων εισοδηματικών στρωμάτων.

Μεταξύ άλλων, στα επείγοντα μέτρα, προβλέπονται:

✓ Έλεγχος/ρύθμιση των ενοικίων, όπως άμεσο πάγωμα των αυξήσεων, παράταση της διάρκειας των μισθώσεων, ανώτατο ποσοστό/πλαφόν αύξησης ενοικίου κατά την ανανέωση.

✓ Πλήρης απαγόρευση της βραχυχρόνιας μίσθωσης για νομικά πρόσωπα (εταιρείες) και να επιτρέπεται μόνο για φυσικά πρόσωπα (μικροϊδιοκτήτες) και έως 2 ακίνητα ανά ΑΦΜ.

✓ Απαγόρευση της Golden Visa για την αγορά οικιστικών ακινήτων για εκμετάλλευση με βραχυχρόνια μίσθωση, είτε από φυσικά, είτε από νομικά πρόσωπα.

✓ Δημιουργία Τράπεζας Ενοικιαζόμενης Στέγης από ενεργές κατοικίες ιδιωτών που θα παραχωρούνται για διάστημα 3-8 ετών έναντι ενός ελκυστικού πακέτου (φοροαπαλλαγές, διασφάλιση καταβολής 12 ενοικίων μειωμένων το χρόνο, ενεργειακή αναβάθμιση κλπ). Το απόθεμα των κατοικιών που θα συγκεντρωθεί με αυτό τον τρόπο θα διαχειρίζεται η κεντρική διοίκηση σε συνέργεια με την τοπική αυτοδιοίκηση για ενοικίαση σε χαμηλότερες έως και μηδενικές τιμές ανάλογα με τις πραγματικές ανάγκες κάθε νοικοκυριού.

✓ Αύξηση του επιδόματος ενοικίου, ιδιαίτερα για νέα ζευγάρια και φοιτητές/τριες, με ταυτόχρονη διασφάλιση της υποχρέωσης των ιδιοκτητών να μην αυξήσουν τα ενοίκια

Αλλά και μέτρα για τη δημιουργία αποθέματος κατοικιών για κοινωνικούς σκοπούς που θα αποτελείται από κενά ακίνητα του δημοσίου, της εκκλησίας και άλλων νομικών προσώπων, που είναι ανεκμετάλλευτα και θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από το δημόσιο. Καθώς και επιπλέον μέτρα όπως νέα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης για ευάλωτα νοικοκυριά με κάλυψη δαπανών από 80% έως και 100%, στήριξη των στεγαστικών συνεταιρισμών κατοίκων σε συνδυασμό με την ενίσχυση των ενεργειακών κοινοτήτων, εφαρμογή της στρατηγικής «η στέγαση πρωτίστως ως βασικό ανθρώπινο δικαίωμα» (housing first) για την αντιμετώπιση της αστεγίας και της κοινωνικής περιθωριοποίησης.

Παρεμβάσεις και VIDEO από την Ελλάδα και το εξωτερικό

Στην εκδήλωση παραβρέθηκε και πήρε το λόγο η ερευνήτρια του Ιδρύματος Rosa Luxemburg, γερμανίδα Sabinne Nuss, η οποία αναφέρθηκε στην ευρωπαϊκή εμπειρία και το ρόλο των κινημάτων αλλά και στο παράδειγμα του Βερολίνου, που απασχολεί την ομοσπονδιακή και την τοπική κυβέρνηση, όπου με δημοψήφισμα οι κάτοικοι ζητούν την απαλλοτρίωση περίπου 120.000 και πλέον ακινήτων που έχουν περιέλθει στην ιδιοκτησία ενός πολυεθνικού κολοσσού του real estate, που απειλεί την προσιτή πρόσβαση σε αξιοπρεπή στέγη στη γερμανική πρωτεύουσα.

Επίσης προβλήθηκε και μαγνητοσκοπημένο βίντεο, από το πρόσφατο debate του Politico, με τον επικεφαλής του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στις Εκλογές του Ιουνίου Βάλτερ Μπαίερ ο οποίος παρουσίασε τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για το ζήτημα. Κύριοι άξονες η δημιουργία ρυθμιστικού πλαισίου για τον περιορισμό της ασυδοσίας των πλατφορμών καθώς και μια ευρωπαϊκή οδηγία που να θέτει πλαφόν στα ενοίκια και να προστατεύει τις εξώσεις κύριας κατοικίας καθώς και την υποχρέωση του κράτους να παρέχει στέγη σε φοιτητές και ευάλωτες ομάδες.

Παρεμβάσεις πραγματοποίησαν πολίτες και κινήματα όπως η φοιτήτρια Αγγελική Λυτρίβη, 25 ετών, η οποία παρουσίασε την κατάσταση που βιώνουν χιλιάδες συνομίληκοί της που εργάζονται αλλά αδυνατούν να νοικιάσουν σπίτι και μένουν στο σπίτι με τους γονείς τους «εγκλωβίζοντας τα όνειρά τους στο εφηβικό τους δωμάτιο». Παράλληλα, ο εκπρόσωπος των μεσιτών της Αττικής Βαγγέλης Λαζαρίδης, ο οποίος αναφέρθηκε στα αποτελέσματα έρευνας κοινής γνώμης για τo real estate, που έχει μόλις εκπονηθεί και προσέγγισε το ζήτημα της στεγαστικής κρίσης από την κοινωνική του διάσταση και την έλλειψη πρόσβασης σε αξιοπρεπή στέγη.