Μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, το μεγαλύτερο μέρος των πολεμιστών του Δημοκρατικού Στρατού κατέφυγε στη Σοβιετική Ενωση, στην πόλη Τασκένδη. Στο ΚΚΕ σιγόβραζε μια βαθιά κρίση, αποτέλεσμα της ήττας στον εμφύλιο και του ακήρυχτου πολέμου για την ηγεσία του. Το κόμμα ήταν χωρισμένο ανάμεσα στους οπαδούς του τότε γραμματέα του κόμματος Ν. Ζαχαριάδη και τους «αντιζαχαριαδικούς».
Το 1955 ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα σημειώθηκαν αιματηρές συγκρούσεις, πρωτοφανείς στην ιστορία των δυτικών κομμουνιστικών κομμάτων: επρόκειτο για συντρόφους που μόλις έξη χρόνια πριν πολεμούσαν μαζί στο βουνό, Ο Πάνος Δημητρίου, από τους βασικούς πολέμιους του Ζαχαριάδη, μου είχε περιγράψει τα γεγονότα.
«Στην αρχή ήταν μικροσυγκρούσεις. Γίνονταν συζητήσεις και κουβέντα την κουβέντα τα πράγματα αγριεύανε αλλά μικροπράγματα. Έμπαιναν στη μέση άλλοι, πιο ψύχραιμοι, και χωρίζανε τους θερμόαιμους. Ήρθε όμως η μοιραία βραδιά.,
.Πέσαμε να κοιμηθούμε. Δεν πέρασε καμιά ώρα, γίνεται ο χαλασμός. Ορμάει όλος αυτός ο συρφετός, εκατοντάδες άνθρωποι. Μάθανε, πληροφορηθήκανε από τους δικούς τους πού ήμαστε εμείς (οι ηγέτες, ας πούμε), σπάσανε την πόρτα, μπήκαν μέσα και μας τραβήξανε από τα κρεβάτια μας. Μας σύρανε έξω στην αυλή κι εκεί πέσανε πάνω μας σαν τους λύκους. Χτυπούσαν, κλοτσούσαν, έβριζαν.
Την ώρα που μας χτυπούσαν, κάποιος από πίσω μου, από τη μανία του, μου δάγκωσε το αυτί και μου έκοψε ένα κομμάτι. Φαίνεται και τώρα, αλλά έχω κάνει εγχείρηση. Σε τέτοιο βαθμό δηλαδή! Πέσαμε κάτω αιμόφυρτοι, χάσαμε τις αισθήσεις μας, άλλοι λιγότερο, άλλοι περισσότερο. Εγώ δεν είχα χάσει εντελώς τις αισθήσεις μου, ήταν ο (φημισμένος καπετάνιος) Υψηλάντης δίπλα μου και του είπα: ‘’Υψηλάντη, μην κουνιέσαι, γιατί θα μας αποτελειώσουν’’».
Διαβάστε: Πάνος Δημητρίου: Η «νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου» στην Τασκένδη
Ο Στέλιος Γιατρουδάκης, επίσης στέλεχος του ΚΚΕ και πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη, σχολίαζε:
«Όσα έγιναν εκείνο το βράδυ ήταν χειρότερα και από τα μπλόκα που έκαναν παρακρατικοί στους κομμουνιστές. Έσπαζαν τις πόρτες των σπιτιών, τους τραβούσαν μισόγυμνους έξω μπροστά στις γυναίκες και τα παιδιά τους και τους ξυλοκοπούσαν άγρια…Κάπου δεκαπέντε μείνανε στο δρόμο, αιμόφυρτοι και αναίσθητοι. Πάνω από 200 άτομα μεταφέρθηκαν στα νοσοκομεία. Αυτό το μακελειό ονομάστηκε ‘’Πογκρόμ της 7ης Πολιτείας’’».
“Μαύρες πλερέζες στις πόρνες του ΣΥΡΙΖΑ”
Σχεδόν 70 χρόνια αργότερα, οι γροθιές και οι βρισιές που ανταλλάσσουν οι υποστηρικτές των υποψηφίων για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ είναι -ευτυχώς- διαδικτυακές. Δεν παύουν όμως να είναι πρωτοφανείς για κόμμα της Αριστεράς στη σημερινή Ευρώπη, όπως και οι συγκρούσεις του 1955 στην Τασκένδη του σοβιετικού Ουζμπεκιστάν. Φέρνουν στην επιφάνεια μία βαθιά και πολύπλευρη κρίση όχι μόνο στρατηγικής (ανάλογη με αυτή του ΚΚΕ μετά την ήττα στον εμφύλιο) αλλά ταυτότητας και ηθικής.
«Μαύρες πλερέζες στις πόρνες του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ », έγραψε μια οπαδός του κ. Κασσελάκη που είναι υποψήφια δημοτική σύμβουλος με τον ΣΥΡΙΖΑ. «Δεν θα έχουν σε ποιον να κάτσουν για να τις προτείνει βουλεύτριες»! Πώς θα συνυπάρξουν αυτοί οι άνθρωποι, ξένοι στο ίδιο κόμμα, από τη Δευτέρα;
Πάντως το ΚΚΕ δεν συνήλθε ποτέ από τα γεγονότα του 55 και τη βίαιη αλλαγή της ηγεσίας του την επόμενη χρονιά. Μετά από μια ακόμη ήττα, την αποτυχία πρόβλεψης και προετοιμασίας για το πραξικόπημα του 1967, διασπάστηκε ένα χρόνο αργότερα. Το ένα κομμάτι που προέκυψε, το ΚΚΕ, παραμένει το ίδιο. Αναφέρεται στην εργατική τάξη και έχει αγωνιστική δράση, αλλά δεν απειλεί την εξουσία της άρχουσας τάξης.
Το δεύτερο, το ΚΚΕ εσ, κουβαλώντας τη σημαία της ανανεωτικής αριστεράς, πέρασε από σαράντα κύματα και άλλες τόσες διασπάσεις. Αλλά ποτέ, σε καμία από αυτές, παρά τις αναπόφευκτες εντάσεις, δεν υπήρξε αυτό το αδελφοκτόνο κλίμα του 1955 και της θλιβερής σημερινής ιντερνετικής του επανάληψης. Από αυτήν την άποψη, όπως συμβολικά εκφράστηκε και με τη βαριά ήττα Τσακαλώτου, η τοξική ατμόσφαιρα που επικράτησε στις εκλογές για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί και τη χαριστική βολή στην ετοιμοθάνατη κουλτούρα της ανανεωτικής αριστεράς.
Η ιστορική ευκαιρία που χάθηκε
Προηγουμένως, ότι είχε απομείνει από τις τόσες μεταμορφώσεις του ΚΚΕεσ, συμμετείχε στη δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ τα χρόνια του 2000. Την επόμενη δεκαετία, μετά τη χρεοκοπία της χώρας, τις εκλογές του 2015 και όσα επακολούθησαν, ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε μία μοναδική, ιστορική ευκαιρία.
Το 1947, δύο χρόνια πριν οι αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού βρεθούν πρόσφυγες στην Τασκένδη, ο Αμερικανός διπλωμάτης Πολ Πόρτερ, που είχε περιηγηθεί και μελέτησε τη χώρα, σημείωνε στο ημερολόγιο του τις δραματικές συνθήκες και το διαλυμένο ηθικό της ελληνικής κοινωνίας και τα χρόνια προβλήματα ενός διεφθαρμένου και διαπλεκόμενου πολιτικού προσωπικού. Τα όσα γράφει είναι τραγικά επίκαιρα:
«Έχουμε ένα φτωχό λαό με μια ανίκανη κυβέρνηση και ένα πολιτικό σύστημα το οποίο απαιτεί από τους υπουργούς να έχουν ως κύριο μέλημα τους την παραμονή στο αξίωμα, παραμελώντας τα προβλήματα της ανοικοδόμησης.. Σε ολόκληρη τη χώρα, από τη μια άκρη στην άλλη, γκρίζα, ανυπεράσπιστη, βαθιά έλλειψη πίστης στο μέλλον».
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούσε να φέρει τον σοσιαλισμό: έχασε όμως την ευκαιρία για την αλλαγή των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών, για τη διεύρυνση της δημοκρατίας, τον εκσυγχρονισμό του πολιτικού συστήματος και την καταπολέμηση της διαφθοράς, για μεγαλύτερη κοινωνική δικαιοσύνη στην Ελλάδα. Το γεγονός ότι ποτέ δεν συζητήθηκαν και δεν επισημάνθηκαν οι αιτίες και οι ευθύνες για τις καθοριστικές ήττες του 2019, έχει συμβάλλει καθοριστικά στο ξέσπασμα της σημερινής βαθιάς κρίσης.
Η αποφυγή της ανάλυσης των αιτιών για τα αλλεπάλληλα λάθη της ηγεσίας του ΚΚΕ τη δεκαετία του 40, για τις ήττες στα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο, ήταν ακριβώς η αιτία για την κρίση του κόμματος που οδήγησε στα πογκρόμ της Τασκένδης. Με τη μεγάλη διαφορά ότι αυτοί οι άνθρωποι, με χαμηλή εκπαίδευση και αγρότες οι περισσότεροι, είχαν βρεθεί, μετά από χρόνια μάχες στα βουνά, στα βάθη της Ασίας. Στοιβαγμένοι στα παραπήγματα, μακριά από τα σπίτια και τις οικογένειες τους.
Οι σύγχρονοι τους, που λερώνουν με τα κομπιούτερ, δεν έχουν καμία δικαιολογία.
ΥΓ Οι διηγήσεις των Δημητρίου- Γιατρουδάκη, προέρχονται από το βιβλίο «Μαρτυρίες για τον Εμφύλιο και την Ελληνική Αριστερά». Διατίθεται στους συνδρομητές του Tvxs.
Άρθρο του Στ. Κούλογλου στο TVXS
