Βασισμένη σε αληθινή ιστορία, η ταινία «Ο τραπεζίτης της αντίστασης» περιγράφει μια από τις λιγοστές αντιστασιακές πράξεις που έγιναν στην κατεχόμενη Ολλανδία στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Πρωταγωνιστής είναι ένας τραπεζίτης, που μαζεύει χρήματα και δημιουργεί μια παράνομη τράπεζα για να χρηματοδοτήσει την αντίσταση.
Όπως και στη πραγματική ιστορία, ο τραπεζίτης συλλαμβάνεται και εκτελείται από τους Ναζί, αλλά μετά το τέλος του πολέμου οι αρχές ζητούν από τον αδελφό του εξηγήσεις, γιατί παραβίασε τους τραπεζικούς κανόνες και πλαστογράφησε τραπεζικά ομόλογα. Έτσι στον εκτελεσθέντα δεν αποδόθηκαν τιμές παρά το 2010, όταν φιλοτεχνήθηκε ένα άγαλμά του κάπου στο Άμστερνταμ.
Η χώρα «όπου το μόνο δωρεάν είναι η ανατολή του ηλίου», όπως λέγεται σε μια στιγμή στο φιλμ, παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στο μέτωπο της άρνησης έκδοσης «κοροναομόλογων» που θα ανακούφιζαν ιδίως τις χώρες του Νότου από την πανδημία και θα έδειχναν ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δεν είναι μόνο στα χαρτιά. Άλλωστε η Ολλανδία θα είχε ελάχιστα χρήματα να χάσει από την έκδοση των ευρωομόλογων, όπως άλλωστε και η Γερμανία που καθοδηγεί το «μέτωπο της άρνησης» από τα παρασκήνια.
Αλλά αυτό θα προϋπέθετε μια αλλαγή εθνικής νοοτροπίας, που δεν έχει πραγματοποιηθεί ούτε στη μία χώρα ούτε στην άλλη, παρά τη μακροχρόνια συμμετοχή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντίθετα, οι όποιες αλλαγές νοοτροπίας είχαν γίνει τα χρόνια μέχρι το 1989, πλακώθηκαν από τα συντρίμμια του τείχους του Βερολίνου και την πλήρη επικράτηση του αδηφάγου νεοφιλελευθερισμού. Η Ολλανδία διεκδικεί σήμερα από τη Σκωτία την πατρότητα του Σκρουτζ Μακ Ντακ δηλώνοντας κυνικά ότι «δεν είναι λογικό να εγγυηθούν τα χρέη που δημιουργούν άλλοι».
Χωρίς τις ενοχές των παρελθόντων, η γενιά που κυβερνά σήμερα στο Βερολίνο έχει ξεχάσει ότι το μεταπολεμικό δόγμα του μεγάλου λογοτέχνη Τόμας Μαν, ότι δεν θέλουμε μια γερμανική Ευρώπη αλλά μια ευρωπαϊκή Γερμανία. Γιατί να μην αγοράσει η γερμανική Fraport ή κάποια αντίστοιχη και καμία αεροπορική εταιρεία μετά το τέλος της πανδημίας, όπως έκανε με τα ελληνικά αεροδρόμια στην οικονομική κρίση;
Από τους πολιτικούς τριγμούς που δημιούργησε η τελευταία, δεν θέλουν να διδαχθούν τίποτα. Ούτε την υποβάθμιση της δημοκρατίας, όπως εκφράστηκε με την κακομεταχείριση της Ελλάδας και των άλλων χωρών του νότου, ούτε την διεύρυνση της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων, τους δύο δηλαδή παράγοντες που οδήγησαν -με καταλύτη το προσφυγικό- στην διαλυτική για την ΕΕ άνοδο της ακροδεξιάς και το brexit. Πανδημία ξε-πανδημία, business as usual.
Aν όμως το 2010 η τιμωρητική στάση διέθετε το επιχείρημα των ανοργάνωτων και τεμπέληδων Νοτίων, των οποίων η υπερχρέωση προσφερόταν για την ενοχοποίησή τους, το να λένε σήμερα οι Ολλανδοί ότι δεν μπορούν «να στηρίξουν τα χρέη που δημιουργούν άλλοι» δεν έχει κανένα ηθικό έρεισμα: είναι σαν να λένε ότι δεν τους ενδιαφέρουν καθόλου οι δεκάδες χιλιάδες των Ισπανών, Ιταλών και Γάλλων κλπ νεκρών, παρά μόνο η τσέπη τους.
Μπορεί χθες, μετά από 16 ώρες διαπραγματεύσεων, οι υπουργοί της ευρωζώνης να απέτυχαν ξανά να βρουν κοινή λύση, αλλά κατά πάσα πιθανότητα ένας συμβιβασμός κάπου κάποτε θα βρεθεί. Όμως η λογική του ο σώζων εαυτόν σωθήτω που θα έχει κυριαρχήσει, είναι το δηλητήριο που αργά η γρήγορα θα φαρμακώσει την ΕΕ.
Ποιος θα μπορέσει πλέον να ζητήσει από τον Ούγγρο Όρμπαν ή τον ακροδεξιό πρωθυπουργό των χωρών του Βίζεγκραντ να επιδείξει αλληλεγγύη στο θέμα των προσφύγων ή σε κάποιο άλλο κοινό πρόβλημα; Ποιος απεγνωσμένος, στριμωγμένος στο σπίτι του πολίτης του Στρασβούργου ή του Μιλάνου δεν θα ακούσει ευχάριστα τις κραυγές των ηγετών της ακροδεξιάς που τρίβουν τα χέρια τους φωνάζοντας «αυτή είναι η Ευρώπη σας». Ακροδεξιά βρομόλογα ασφαλώς,, όπως αυτά που ακούστηκαν, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν κοροναομόλογα.
