Στη γαλλική ταινία «Μαμά, Γύρισα» (φωτογραφία), η 40χρονη Στεφανί αναγκάζεται να επιστρέψει στο πατρικό της σπίτι, όπως και εκατομμύρια νέοι σε όλη την Ευρώπη.
«Ήθελα να διερευνήσω τη γενιά boomerang», δήλωσε ο σκηνοθέτης του φιλμ Ερίκ Λαβέν, «τη γενιά που αναγκάστηκε να γυρίσει στους γονείς της λόγω ανωτέρας βίας – οικονομική ύφεση, απολύσεις κτλ. Το φαινόμενο αυτό εμφανίστηκε στη Νότια Ευρώπη, αρχής γενομένης από την Ισπανία. Η επιστροφή στην οικογενειακή φωλιά δεν ήταν επιλογή για τη γενιά αυτή».
Η ταινία παρουσιάστηκε το 2016, αλλά με την πρόσφατη εκτόξευση της ακρίβειας, το πρόβλημα της στέγης έχει χειροτερεύσει. Σύμφωνα με τη Eurostat (2019), η Ελλάδα έχει μια ακόμη αρνητική πρώτη στην ΕΕ : οι ενοικιαστές δαπανούν άνω του 50% του εισοδήματος τους για το κόστος στέγασης (ενοίκιο, κοινόχρηστα, λογαριασμοί ΔΕΚΟ). Στη σχετική πρόσφατη έρευνα της Prorata για το Tvxs, oι δύο στους τρεις ερωτηθέντες (ποσοστό 68%) προεξοφλεί αύξηση των ενοικίων μέσα στον επόμενο χρόνο.
Για τους νέους, η κατοικία είναι ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα: στις ηλικίες 18-34, μόνο το 4% όσων ερωτήθηκαν μένουν σε σπίτι που αγόρασαν, ενώ το 52% μένει δωρεάν στο σπίτι της οικογένειας. Το ανάλογο ποσοστό ανεβαίνει στις ηλικίες 35-54 στο 29%, πολύ μικρότερο από το 58% για τις ηλικίες 54+.
Διαβάστε επίσης:Έρευνα flash Prorata στο Tvxs.gr: Μπορούν οι Έλληνες να αγοράσουν δικό τους σπίτι; Πόσα χρειάζονται για να «βγει» ο μήνας;
Οι νεότερες ηλικιακές κατηγορίες είναι αυτές που επλήγησαν οικονομικά από την χρεοκοπία της χώρας, από την έναρξη της οποίας θα κλείσουμε σε λίγο δεκαπενταετία. Την έχουμε ήδη κλείσει για τη «γενιά των 700» ευρώ: παρά τα κατά κανόνα υψηλότερα προσόντα της, αμειβόταν πολύ λιγότερο από τις μεγαλύτερες. Το φαινόμενο παρουσιάστηκε έντονα το 2007, προαναγγέλοντας το τέλος της πλαστής ευημερίας.
Σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση από την ίδια έρευνα, η μεγάλη πλειοψηφία (69%) θεωρεί ότι είναι σίγουρο ότι δεν θα αποκτήσει ποτέ σπίτι ή ότι κάτι τέτοιο είναι απίθανο (42+27% αντιστοίχως). Σε μια χώρα όπου, παλιότερο, το «δικό μας σπίτι» αποτελούσε τεκμήριο κοινωνικής αποκατάστασης και η οικοδομή μοχλός οικονομικής ανάπτυξης, η ανατροπή είναι μεγάλη: έχουμε πια τη generation rent. Από τη γενιά των 700 ευρώ, στη γενιά του ενοίκιου.
Το πρόβλημα παρουσιάζεται στις φτωχότερες χώρες του νότου και της περιφέρειας της Ευρώπης. Στην Ιταλία αποκαλούνται bamboccioni, κάτι σαν μεγάλα μωρά. Στη Γαλλία, είναι η «γενιά Tanguy», από μια δημοφιλή ταινία του 2001 με έναν 30χρονο φοιτητή και τους γονείς του, που λαχταρούν να τον δουν να φύγει από το σπίτι. Στο sequel της ταινίας το 2019, ο γιός, μεσήλικας πιά, επιστρέφει στο σπίτι.
Στον παρακάτω πίνακα, φαίνεται ο μέσος όρος ηλικίας των νέων όταν φεύγουν από το πατρικό τους. Στην Κροατία το εγκαταλείπουν στα 32, αλλά και η Ελλάδα είναι στις πρώτες θέσεις, μαζί με τις άλλες χώρες.
Η διαφορά είναι ότι σε ευρωπαϊκές χώρες με προοδευτικές κυβερνήσεις (Ισπανία, Πορτογαλία) ήδη έχουν αναγγελθεί μέτρα για την επιδότηση ενοικίου και την απόκτηση φθηνής στέγης για τους νέους. Στην Ισπανία κάθε νέος(α) ηλικίας μεταξύ 18 και 35 ετών δικαιούται επιδότησης €250 το μήνα για ενοικίαση χώρου ή αγορά σπιτιού σε μικρές ισπανικές πόλεις. Την κρατική επιδότηση δικαιούνται όλοι όσοι κερδίζουν λιγότερα από € 24.000 ετησίως.
Η κυβέρνηση έχει προβλέψει €200 εκατομμύρια το χρόνο για αυτό «το κουπόνι ενοικίασης νέων». Ανακοίνωσε επίσης ότι θα χρησιμοποιήσει πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 1δις, με στόχο να καταστεί η στέγαση πιο προσιτή σε νέους, που για την πλειοψηφία τους η αποχώρηση από την οικογενειακή στέγη αποτελεί μακρινό όνειρο. «Οι νέοι πρέπει να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους», δήλωσε η αρμόδια υπουργός που ανήκει στους Podemos.
Το πρόγραμμα αποτελεί μέρος του κρατικού σχεδίου «στέγαση 2022-2025», για «αξιοπρεπή στέγαση» του πληθυσμού. Η κυβέρνηση θα εκταμιεύσει €3.3 δισεκατομμύρια για το σχέδιο, από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Προβλέπεται επιδότηση ενοικίου για υπάρχοντες ενοικιαστές χαμηλού εισοδήματος, που βρέθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Επίσης θα εξασφαλιστεί διαμονή για θύματα βίας λόγω φύλου, άστεγους ή άτομα που υπόκεινται σε έξωση.
Ανάλογα μέτρα παίρνει και η πορτογαλική κυβέρνηση. Το «Porta 65-Jovem»είναι ένα πρόγραμμα επιδοτήσεων ενοικίου για νέους, μεταξύ 18 και 35 ετών. Προβλέπεται καταβολή μέρους του ενοικίου κατοικίας και μπορεί να χορηγηθεί σε ζευγάρια ή νέους που ζουν μόνοι τους ή μοιράζονται ένα σπίτι. Η σχετική αίτηση παρέχεται ηλεκτρονικά στο e-gov της κυβέρνησης.
Στην Ελλάδα δεν έχουμε ούτε πολλές ταινίες για το πρόβλημα, ούτε επιδόματα. Αλλά στην έρευνα της Prorata-Tvxs, την ιδέα της «γενναίας κρατικής επιδότησης για ενοικίαση σπιτιού σε νέους που εγκαταλείπουν το σπίτι των γονέων τους», το 51% τη βρίσκει αναγκαία και το 25% «καινοτόμα». Δηλαδή τρεις στους τέσσερις βλέπουν θετικά την κρατική υποστήριξη και μάλιστα η συμφωνία είναι διακομματική. Γιατί άραγε η αντιπολίτευση δεν έχει επεξεργαστεί μια πλήρη πρόταση και δεν έχει δουλέψει με τους νέους και τις νέες για την προώθηση του;
Άρθρο του Στ. Κούλογλου στο tvxs.gr
